Ҫӗнӗ Шупашкарта троллейбуса пенӗ. Хальхинче транспортӑн хыҫалти чӳречи сиенленнӗ. Аса илтерер: унашкал пӑтӑрмах пӗлтӗр Шупашкарта та пулнӑччӗ.
Пуш уйӑхӗн 8-мӗшӗнче 54-мӗш маршрутпа ҫӳрекен троллейбусри ҫынсем темӗн кӗмсӗртетнине илтнӗ. Унтан вӗсем хыҫалти чӳрече ҫурӑлса кайнине асӑрханӑ.
Вырӑна полицейскисем ҫитнӗ, пассажирсемпе калаҫнӑ. Вӗсем чарӑнура аннӑ каччӑн аллинче пистолет пек япала пуррине асӑрханӑ. Ҫав ҫамрӑка шыраса тупнӑ. Вӑл — техникумра вӗренекен 16-ри каччӑ. Хайхискер троллейбуса пенине йышӑннӑ-ха, анчах ҫакна мӗншӗн тунине ӑнлантарайман. Ун тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ.
Чӑваш Енри Ашшӗсен канашӗн пуҫарӑвӗпе Ҫӗнӗ Шупашкарти 17-мӗш вӑтам шкулта Рубик кубикне пуҫтаракансен ӑмӑртӑвӗ иртнӗ.
Хӑйне евӗрлӗ тупӑшура аслисемпе ачасем ахаль вылякансен тата профессионалсен йышӗнче тӑватӑ дисциплинӑра ӑмӑртнӑ. Кашни категорирех ҫӗнтерӳҫӗсене палӑртнӑ. 2х2х2 мелпе пуҫтаракан профессионалсен йышӗнче ҫӗнтерӳҫӗ ку ӗҫе 5,17 ҫеккунтра пурнӑҫланӑ. Профессионалсен 3х3х3 категорийӗнче Рибик кубикне 20,3 ҫеккунтра пухнӑ. Кашни номинаци ҫӗнтерӳҫинех асӑнмалӑх паллӑпа тата сертификатпа чысланӑ.
Палӑртса хӑвармалла, Рубик кубикне пуҫтаракансен тӗнче чемпионачӗ чи малтан Будапешт хулинче 1982 ҫулта иртнӗ. Ӑмӑртура ун чухне 16 ҫулти студент ҫӗнтернӗ, Рибик кубикне вӑл 23 ҫеккунтра пуҫтарнӑ.
Нумаях пулмасть Чӑваш патшалӑх гуманитари ӑслӑлӑхӗсен институчӗн ӗҫченӗн Геннадий Дегтярёвӑн «Тӑван чӗлхе культури» кӗнеки кун ҫути курнӑ. Ӑна асӑннӑ институтӑн Ӑслӑлӑх канашӗ йышӑннипе пичетленӗ. Тӑван чӗлхене юратакансемшӗн, унпа тӗрӗс пуплеме тата ҫырма ӑнтӑлакансемшӗн ку вӑл чӑннипех те хаклӑ ӗҫ.
Монографин ум сӑмахӗнче автор палӑртнӑ тӑрӑх, «чӑваш ӑслӑлӑхӗшӗн чӗлхе культурин ыйтӑвӗсем яланах ҫивӗч пулнӑ». Маларах хаҫат-журнал чӗлхи пирки, стилистикӑпа лексика тата орфографипе орфоэпи ыйтӑвӗсемпе, куҫару чӗлхи ҫинчен кӗнекесем тӑтӑшах пичетленнӗ, ӑслӑхпа ӗҫлӗх конференцийӗсем иртнӗ. Унтанпа Атӑлта сахал мар шыв юхса иртнӗ. Чӗлхе пӗр вырӑнта тӑмасть. Геннадий Дегтярёв шухӑшланӑ тӑрӑх, «хальхи пуплевӗн тӗп уйрӑмлӑхӗ - вариантлӑхпа дублетлӑх хунаса кайни, пӗр ӑнлавах ӑрасна ятпа палӑртма хӑтланни».
Геннадий Дегтярёвӑн монографийӗнче Ҫӗнӗ Шупашкарти урамсен, Шупашкрати урам-тӳремӗн, тӗп хулари кӗперсен, Шупашкар йышӗнчи ял-поселок урамӗсен ячӗсемпе паллаштарнӑ. Адресӑн пӗтӗмӗшле элеменчӗсем те пур унта, магазинри вывескӑпа кӑтартмӑшсен тӗслӗхӗсем те, техникумсемпе училищӗсен ячӗсем те тата ытти паха материал та.
Ҫӗнӗ Шупашкарта нарӑс уйӑхӗн 27-мӗшӗнче ҫӗрле ҫӗршыв президентне суйланма тӑратнӑ Павел Грудининӑн суйлав умӗнхи баннерӗ ҫухалнӑ. Ӑна кам сӳсе кайнӑ — хальлӗхе паллӑ мар. Кун пирки «Ман хула Шупашкар» (выр. «Мой город Чебоксары») портал хыпарлать.
Баннер ҫухални ҫинчен Раҫҫей Федерацийӗн Патшалӑх Думин депутачӗ Валентин Шурчанов Facebook халӑх тетелӗнчи хӑйӗн страницинче ҫырнӑ. Хайхи баннера пӗр талӑк маларах ҫеҫ, нарӑсӑн 26-мӗшӗнче, Промышленность урамӗнче, «ОЖДХ» чарӑну патӗнче, вырнаҫтарнӑ пулнӑ. Ҫакӑншӑн пӑшӑрханакансем, тӗплӗ тӗрӗслев ирттерме ыйтса, Раҫҫей тӗп суйлав комиссийӗн пуҫлӑхӗ Элла Панфилова, Чӑваш Енӗн тӗп суйлав комиссийӗн пуҫлӑхӗ Александр Цветков, Чӑваш Енӗн шалти ӗҫсен министрӗ Сергей Неяскин ячӗпе кирлӗ хутсем ҫырнӑ та ӗнтӗ. Йӗрке хуралҫисем ҫитес вӑхӑтрах ӗҫ-пуҫа тӗпчеме тытӑнӗҫ.
Раҫҫей Правительстви Чӑваш Ен валли 1,3 миллиард тенкӗ уйӑрӗ. Ку укҫа-тенкӗпе ҫӗнӗ ача пахчисем хута ярӗҫ. Хальлӗхе чи пӗчӗк шӑпӑрлансене ача пахчине вырнаҫтарма йывӑр, мӗншӗн тесен вырӑн ҫителӗксӗр. Федераци хыснинчен уйӑрнӑ «кӗмӗлпе» ҫак ыйтӑва татса пама палӑртнӑ.
2018-2019 ҫулсенче пирӗн республикӑна ку тӗллевпе пӗтӗмпе 1 336 104,6 пин тенкӗ килӗ. Ҫитес икӗ ҫулта ача пахчисенче 2 уйӑхран пуҫласа 3 ҫулти шӑпӑрлансем валли 2,5 пин вырӑн тума палӑртнӑ.
Ача пахчисене ӑҫта тӑвасси хальлӗхе паллӑ мар. Чи малтан, ахӑртнех, Шупашкарта хута ярӗҫ. Ҫӗнӗ Шупашкарта, Канашра тата Комсомольски районӗсенче те ача пахчисем ҫӗкленме пултарӗҫ.
Ҫак пӑтӑрмах нумаях пулмасть пулса иртнӗ. Шупашкар арҫынни банксенчен пӗринче 300 доллар кредит илнӗ. Хӑй тимсӗрлӗхне пула укҫана унтах ҫухатса хӑварнӑ. Урайӗнче пӗр чӗрке выртнине ҫывӑхра тӑракан ҫамрӑк мар хӗрарӑм асӑрханӑ. Ҫухатакан этем хыҫҫӑн тухнӑ-ха вӑл. Анчах кӑштахран каялла ҫаврӑнса кӗнӗ те чӗркене илсе чикнӗ.
Ют укҫана тупакана кӗҫех пакунлисем шырама пуҫланӑ. Ҫавна Ҫӗнӗ Шупашкар хӗрарӑмӗн тӑванӗсем илтеҫҫӗ.
300 доллар тупнӑ хӗрарӑм кӗҫех полицейскисем патне вӗҫтерет. Ахаль мар. Укҫа йӑтсах пырса кӗрет. Хӗрарӑм пакунлисене ӑнлантарнӑ тӑрӑх, чӗркере мӗн пулнине те вӑл малтанласа ӑнланман имӗш. Кайран ӗн тумаллине пӗлмен. Ют укҫана хӑй кӑмӑлӗпе тавӑрса панӑ хӗрарӑма пакунлисем явап тытармассине пӗлтереҫҫӗ.
Республикӑри пилӗк хулара та виҫӗ районта шкулта ӗҫлекенсен шалу фондне пӗчӗклетӗҫ. Кун пирки нарӑс уйӑхӗн 22-мӗшӗнче Министрсен Кабинечӗн пуҫлӑхӗ Иван Моторин ятарлӑ хушу кӑларни пирки «Ман хула Шупашкар» портал пӗлтерет.
Ҫав хушура палӑртнӑ тӑрӑх, Шупашкар, Ҫӗнӗ Шупашкар, Ҫӗмӗрле, Канаш, Улатӑр хулисенчи тата Вӑрнарпа Шӑмӑршӑ районӗсенчи шкул ӗҫченӗсен шалу фончӗ пӗчӗкленӗ. Чи нумаййи Ҫӗнӗ Шупашкарсенне чакарӗҫ: 24,8 миллион тенкӗ. Ун хыҫӗнчен — Канаш (20,1 млн), Шупашкар (17,9 млн), Ҫӗмӗрле (5 млн), Вӑрнар районӗ (2,3 млн), Шӑмӑршӑ районӗ (997,5 пин) тата Улатӑр (770,7 пин).
Ҫав вӑхӑтрах республикӑра, пӗтӗмӗшле илсен, педагогсен шалӑвӗн фончӗ 105,5 млн тенкӗ пысӑкланӗ. Пуринчен те ытларах вӑл Патӑрьел, Тӑвай тата Комсомольски районӗсен ӳсмелле.
Паян Шупашкарти чукун ҫул вокзалӗнче Кӑтӑр Корейӑри Хӗллехи Олимп вӑййине хутшӑннӑ Лана Прусаковӑна сумлӑ йышпа кӗтсе илнӗ.
Аса илтерер, Ҫӗнӗ Шупашкар пики унта финала лекеймерӗ. Квалификаци суйлавӗнче трюк тунӑ чух йӑнӑшнине кура вӑл 14-мӗш вырӑн йышӑнчӗ. Финала чи вӑйлӑ 12 фристайлисткӑна суйласа илчӗҫ.
Паян Шупашкарти чукун ҫул вокзалне хӑйне кӗтсе илме пухӑннӑ тӳре-шарапа журналиста вӑл йӑнӑшнишӗн куляннине пӗлтернӗ. Пирӗн ҫӗршывран спортӑн ҫак енӗпе тата тепӗр спортсмен, Анастасия Таталина, хутшӑннӑччӗ. Саккӑрмӗш кӑтартупа вӑл финала кӗрейрӗ.
Ентешӗмӗр хӑйӗн пултарулӑхне Чӑваш Енӗн тава тивӗҫлӗ тренерӗ, Чӑваш Енӗн фристайл федерацийӗн ертӳҫи Никита Васильев патӗнче туптать.
Шупашкарта Халӑхсен туслӑхӗн ҫуртӗнче «Арт-Геграфи» курав проекчӗпе паллаштарнӑ. Вӑл нарӑс уйӑхӗн 19-мӗшӗнче уҫӑлнӑ.
Проекта ӳнерҫӗсем, фотографсем, журналистсем, скульпторсем, мусӑкҫӑсем, тӗрӗ ӑстисем хутшӑннӑ. Вӗсем Раҫҫейӗн тӗрлӗ кӗтесӗнчен килнӗ: Питӗртен, Мускавран, Псковран, Чулхуларан тата ытти хуларан.
«Арт-Геграфи» проект пултарулӑх ҫыннисене пӗрлештернӗ. Пултарулӑх лапамӗнчи пур ӗҫ те конкурса хутшӑнӗ. Кашни ӗҫӗн – уйрӑм номинаци. Ҫӗнӗ Шупашкарти Владимир Васин ав хӑйӗн вӗренекенӗсен ӗҫӗсене – пукансемпе сӗтелсене - илсе килнӗ.
Шупашкарти скульптор Сергей Плешков чӗрчунсен кӳлеписене ҫеҫ ӑсталать. Вӑл керамикӑпа, кантӑкпа, тимӗрпе, йывӑҫпа ӗҫлет. Сергей конкурса чи лайӑх ӗҫӗсене илсе килнӗ.
Куравра ытларах картинӑсем пулнӑ. Килен-каян вӗсемпе кӑсӑклансах паллашнӑ.
Хӑш-пӗр хӗрарӑм мӗншӗн хӗсӗр? ЧР сывлӑх сыхлавӗн министрӗ Владимир Викторов ҫакӑн сӑлтавне пӗлтернӗ. Кун пирки вӑл ЧР Элтеперӗ Михаил Игнатьев тата Ҫӗнӗ Шупашкар хула администрацийӗн пуҫлӑхӗ Ольга Чапрасова умӗнчех каланӑ.
Владимир Викторов хӑйӗн докладӗнче акӑ мӗн пӗлтернӗ: ача ҫуратиччен хӗрарӑмӑн ҫичӗ арҫын пулнӑ тӑк вӑл хӗсӗр, 100 проценчӗпех. Ку доклада вӑл Ҫӗнӗ Шупашкарӑн 2017 ҫулти аталанӑвне пӗтӗмлетнӗ мероприятире вуланӑ. Вӑл нарӑс уйӑхӗн 19-мӗшӗнче иртнӗ. Хӗсӗрлӗх пирки калаҫма тытӑнсан залра ларакансем тӑрук «чӗрӗлсе» кайнӑ. «Интереслӗ тема-им? Пурте тӳрех вӑрантӑр. Эппин, шухӑшлӑр кӑштах», - тенӗ министр.
Кунашкал хыпара «Правда ПФО» пӗлтернӗ. Сайтра министр каланӑ сӑмахсен аудиоҫыравӗ пуррине те каланӑ.
+3.3 °C